Źródło tekstu: mf.gov.pl

Nr 002/17 z 22 maja 2017 r. Informacje udostępnione przez służby skarbowe potwierdzają przypadki wykorzystywania transakcji dokonywanych na majątku przedsiębiorstwa do agresywnej optymalizacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

1. Transakcje na przedsiębiorstwach

W praktyce obrotu gospodarczego przekształcenia majątkowe firm są często dokonywane poprzez sprzedaż lub aport całego przedsiębiorstwa lub jego wyodrębnionej części tzw. zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP). Takie transakcje pozwalają przez dokonanie jednej czynności prawnej przenosić wszystkie składniki funkcjonującego przedsiębiorstwa lub ZCP na inny podmiot. W typowych sytuacjach sprzedaż lub aport przedsiębiorstwa (albo ZCP) powoduje ujawnienie się tzw. wartości firmy. W przypadku firm które mają ugruntowaną pozycję rynkową i dobre perspektywy rozwoju dochodzi często do sytuacji, że cena przedsiębiorstwa, oferowana na warunkach rynkowych przez kupujących, przewyższa wartość wszystkich składników majątkowych netto tego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo funkcjonujące już na rynku, mające na nim rozpoznawalną markę i doświadczony zespół, wyposażone w sieć dostawców i możliwości zbytu może być dla potencjalnego nabywcy warte więcej, niżby to wynikało z prostego zsumowania wartości składników majątku. Wartość firmy jest to właśnie różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa a sumą wartości składników majątkowych netto przedsiębiorstwa (lub ZCP). Wartość firmy jest tym większa, im wyżej nabywca przedsiębiorstwa ocenia perspektywy jego dalszego sukcesu rynkowego. Ujawnienie się dodatniej wartości firmy przy transakcjach obejmujących przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część (ZCP) jest uregulowane przez przepisy podatkowe. W sytuacjach nabycia przedsiębiorstwa w drodze umowy sprzedaży przepisy podatkowe pozwalają także na amortyzację tych wydatków nabywcy, które odpowiadają wartości firmy. Oczywiście transakcje takie powinny być dokonywane w warunkach rynkowych a wartość firmy odpowiadać jej rzeczywistej wartości. Co istotne, amortyzacja wartości firmy nie jest jednak dopuszczalna dla aportu przedsiębiorstwa lub ZCP z uwagi na zasadę neutralności takiego aportu.

2. Mechanizm agresywnej optymalizacji

W rozpoznanych przez Ministerstwo Finansów agresywnych optymalizacjach wartość firmy była kreowana sztucznie, a sama operacja przeniesienia przedsiębiorstwa (lub ZCP) do spółki docelowej (Spółka C) była podzielona – bez ekonomicznego uzasadnienia – na etapy tak, by ujawnić wartość firmy bez opodatkowania w Spółce B a jednocześnie zapewnić Spółce C korzyść podatkową w postaci amortyzacji (obniżenia dochodu). W najczęstszych przypadkach optymalizacji Spółki A, B i C były podatnikami CIT, powiązanymi pośrednio lub bezpośrednio. Aport przedsiębiorstwa (lub ZCP) skutkuje przeniesieniem składników majątkowych Spółki A do Spółki B w zamian za co Spółka A obejmuje udziały w Spółce B. Wycena aportu wnoszonego przez Spółkę A była dokonywana w wartości znacznie przewyższającej wartość jej aktywów netto. Wskutek takiego aportu w księgach Spółki B pojawiają te same aktywa, które były w Spółce A oraz jest ujawniana dodatkowa pozycja - dodatnia wartość firmy. Analogicznie jak przy sprzedaży przedsiębiorstwa, wartość firmy ekonomicznie odpowiada nadwyżce wartości całego przedsiębiorstwa Spółki A wycenianej w związku z aportem ponad wartość udziałów / akcji objętych przez Spółkę A w zamian za aport. Przepisy podatkowe dotyczące aportów przedsiębiorstwa lub ZCP przewidują brak opodatkowania w momencie aportu. Wynika to z założenia, że tego rodzaju operacje nie powinny wywoływać obciążeń podatkowych by nie utrudniać przekształceń przedsiębiorców. Jednak skutkiem takiej neutralności podatkowej aportu przedsiębiorstwa lub ZPC jest brak możliwości amortyzacji wartości firmy w Spółce B. Z tego względu powyższy schemat agresywnej optymalizacji podatkowej zakłada drugi krok polegający na sprzedaży otrzymanego majątku na rzecz Spółki C, w niedługi czas po jego otrzymaniu aportu. W rezultacie Spółka C uzyskuje majątek przedsiębiorstwa lub ZCP na podstawie umowy sprzedaży, co – inaczej niż aport – umożliwia amortyzację wszystkich jego składników, w tym wartość firmy, która nie mogła być amortyzowana w Spółce B. Powyższym transakcjom na majątku przedsiębiorstwa pomiędzy Spółkami A, B i C towarzyszy zazwyczaj przejście pracowników ze Spółki A do Spółki B, a następnie do Spółki C, w krótkich odstępach czasu. Niejednokrotnie wartość firmy wiele razy przewyższa wartość wszystkich innych składników majątkowych objętych aportem / sprzedażą, co skutkuje wysokimi odpisami amortyzacyjnymi dla Spółki C, redukującymi na wiele lat jej dochody z działalności operacyjnej.

3. Konsekwencje

Należy podkreślić że transakcje obejmujące aport / sprzedaż przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części) są powszechnie stosowane w obrocie gospodarczym jako forma przekształceń majątkowych przedsiębiorstw. Jeżeli są dokonywane w warunkach rynkowych i służą celem ekonomicznym, ujawnienie wartości firmy i jej amortyzacja (w przypadku zakupu) są uprawnione. Dlatego zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a Ordynacji podatkowej) do tego rodzaju przesunięć majątkowych może mieć miejsce tylko wtedy, jeżeli powyższe transakcje dokonywane są w takiej sekwencji lub w takich okolicznościach, które wskazują na to, że ich celem było przede wszystkim odniesienie korzyści podatkowej. Ich ustalenie wymaga od organów skarbowych oceny wszystkich okoliczności sprawy, wyjaśnienia jak wielka była korzyść podatkowa i czy transakcja realizowała istotne cele ekonomiczne inne niż korzyść podatkowa. Poniżej przedstawiamy przykładowe okoliczności, które mogą wskazywać na sztuczność omawianej operacji i jej podporządkowanie celowi, jakim jest osiągnięcie nienależnej korzyści podatkowej:

• Nieuzasadnione dzielenie operacji lub angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego.
• Dokonanie obu kroków (aport oraz sprzedaż tego samego majątku) w krótkich odstępach czasu, niepozwalającym Spółce B na prowadzenie rzeczywistej działalności gospodarczej w oparciu o majątek uzyskany w drodze aportu.

Przykładowo, w skrajnych przypadkach aport i sprzedaż były dokonywane dzień po dniu, co łączyło się np. z przejściem dużej grupy pracowników ze Spółki A do Spółki B w momencie aportu, zatrudnienie ich na jeden dzień w Spółce B, po czym następnego dnia pracownicy byli przenoszeni do Spółki C.

• Element sztuczności przy wyodrębnianiu ZCP ze Spółki A, poprzedzający aport, np. wyodrębnienie z działającego przedsiębiorstwa kluczowych aktywów, umów z najważniejszymi kontrahentami lub kluczowych pracowników w celu przeniesienia ich do innej spółki.
• Dokonanie aportu i sprzedaży przedsiębiorstwa lub ZCP po wartości przewyższającej wielokrotnie (np. kilkudziesięciokrotnie) wartość aktywów netto.
• Taki udział kancelarii doradczej w transakcji, który wychodzi poza normalny – regulowany odpowiednimi ustawami i zasadami etyki korporacji zawodowych – zakres usług doradczych, które zwykle nie obejmują inicjowania czy aranżowania przekształceń majątkowych przedsiębiorstw lub dostarczania spółek, wyposażonych w określone instrumenty prawne pod konkretną optymalizację.

Tytułem przykładu można wskazać sytuację, w której Spółka B została zawiązana przez kancelarię doradczą w przeszłości pod inną nazwą i istniała przez wiele miesięcy – z siedzibą w tej kancelarii – jako spółka nieaktywna bez żadnych związków kapitałowych czy biznesowych ze Spółkami A i C. Na tym etapie, mimo braku jakiejkolwiek działalności operacyjnej, Spółka B uzyskała interpretację indywidualną dotyczącą skutków hipotetycznego zbycia przedsiębiorstwa lub ZCP. Dopiero po uzyskaniu interpretacji, zawarciu umowy na wdrożenie optymalizacji dla Spółek A lub C, ustaleniu wynagrodzenia jako kilku procent od „oszczędności podatkowej" i rozpoczęciu działań restrukturyzacyjnych nastąpiło zbycie udziałów tej spółki przez kancelarię na rzecz stron umowy o wdrożenie optymalizacji, połączone ze zmianą nazwy Spółki B.

• Brak rzeczywistych transferów finansowych na etapie sprzedaży przedsiębiorstwa lub ZCP (potrącenie wzajemnych zobowiązań między pomiędzy Spółką B i C).
• Powiązania kapitałowe lub osobowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w transakcji (tj. pomiędzy Spółką A,B i C).

W ocenie Ministerstwa Finansów opisane powyżej transakcje, jeśli są zawarte w takich okolicznościach, mogą nosić znamiona agresywnej optymalizacji podatkowej, dokonanej w celu unikania opodatkowania. W każdym indywidualnym przypadku ocena będzie należała do organów kontrolnych, które mogą dokonywać ustaleń z wykorzystaniem wszelkich dostępnych środków dowodowych. W tym kontekście należy zwrócić uwagę na szczególną rolę rzeczoznawcy, który dokonuje wyceny przedsiębiorstwa lub ZCP na cele transakcji. W przypadku stwierdzenia, że transakcje były dokonywane w sposób sztuczny, uzasadniający użycie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, organy kontrolne określą przewidziane w prawie podatkowym konsekwencje polegające na pozbawieniu nienależnie uzyskanej korzyści podatkowej. W tym zakresie pozostają aktualne uwagi zawarte w ostrzeżeniu z 8 maja 2017 r. dotyczącym agresywnych optymalizacji FIZ z wykorzystaniem obligacji.

4. Agresywna optymalizacja a aktywa w podatku odroczonym

Należy dodatkowo wskazać, że amortyzacja wartości firmy powoduje u Spółki C rozpoznanie dla celów rachunkowych tzw. aktywów w podatku odroczonym. W sensie ekonomicznym aktywa te odzwierciedlają „wartość oszczędności podatkowej" w postaci zwiększonych odpisów amortyzacyjnych będących skutkiem pojawienia się dodatniej wartości firmy. Aktywa w podatku odroczonym bezpośrednio wpływają na wynik finansowy spółki. Z tego względu rozpoznawanie ich musi się opierać na zasadzie ostrożności i powinno podlegać badaniu przez audytora. Ministerstwo Finansów zwraca uwagę, że sytuacje agresywnej optymalizacji podatkowej, w których głównym bądź jedynym celem transakcji było osiągnięcie korzyści podatkowej, mogły doprowadzić do naruszenia zasady ostrożności wyceny przy rozpoznawaniu aktywa podatkowego. Jeżeli doszłoby do skutecznego zakwestionowania korzyści podatkowej z optymalizacji przez zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, może to mieć również wpływ na rozpoznanie takiego aktywa. Ministerstwo Finansów informuje, że kwestia rozpoznawania kosztów uzyskania przychodów przy sprzedaży przedsiębiorstwa (ZCP) otrzymanego aportem będzie przedmiotem interpretacji ogólnej w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej. Powyższe ostrzeżenie zostało wydane w zgodzie z zaleceniami Raportu Końcowego OECD z 2015 r. w zakresie przeciwdziałania erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków (BEPS), działania nr 12.

Źródło tekstu: mf.gov.pl 

Nr 004/17, 26 czerwca 2017 r.

Ministerstwo Finansów zidentyfikowało przypadki wykorzystywania podatkowych grup kapitałowych do agresywnej optymalizacji w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).

W powtarzających się schematach działania spółki dokonywały zbycia kluczowych składników majątku (np. zabudowanych nieruchomości komercyjnych), bezpośrednio po czym cały dochód ze sprzedaży przekazywały jako darowiznę do spółki powiązanej. Transakcji towarzyszyły dodatkowe operacje polegające na wymianie udziałów, utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej (PGK) i zbyciu udziałów otrzymanych z tej wymiany skutkujące rozwiązaniem nowoutworzonej PGK. W rezultacie tych operacji, dokonanych w krótkich odstępach czasu, dochody zrealizowane na sprzedaży wskazanego majątku nie zostały opodatkowane CIT. Przeanalizowane przez Ministerstwo Finansów transakcje, zrealizowane z wykorzystaniem tej optymalizacji, obejmowały majątek o wartości wielu miliardów złotych w skali kraju.

1. Mechanizm agresywnej optymalizacji

W sytuacji wyjściowej spółka A, której udziałowcem jest spółka holdingowa (podmiot polski lub zagraniczny), zamierza dokonać zbycia składników majątku (np. centrum handlowe), z którego dochód ze sprzedaży podlegałby opodatkowaniu 19% CIT. W typowych sytuacjach wytworzenie składników majątkowych spółki A (wybudowanie centrum handlowego) było finansowane częściowo z kredytu bankowego. Pierwszy etap przygotowawczy obejmował zmianę struktury udziałowej poprzez wprowadzenie do niej spółki B w drodze wymiany udziałów: Spółka B otrzymała od spółki holdingowej (Udziałowca) udziały w spółce A (aport udziałów), w zamian za co spółka B podniosła swój kapitał i wydała do podmiotu zagranicznego swoje udziały, których wartość odpowiada wartości majątku spółki A (którego głównym składnikiem jest np. centrum handlowe). Zgodnie z przepisami wymiana udziałów jest neutralna podatkowo, co oznacza brak opodatkowania Spółki B do momentu zbycia udziałów spółki A. W przypadku takiego zbycia Spółka B będzie miała prawo zaliczyć do kosztów podatkowych wartość własnych udziałów wydanych na rzecz spółki holdingowej (gdyż jest to „cena" nabycia udziałów w Spółce A). W rezultacie tego kroku Spółka B ujmowała w księgach podatkowych koszt wymiany udziałów (ustalony w oparciu o wartość majątku Spółki A), które będzie mogła rozpoznać w przypadku zbycia udziałów spółki A w przyszłości. Drugi etap obejmował utworzenie PGK przez Spółkę A oraz Spółkę B jako spółkę dominującą (po wymianie udziałów). Przepisy o PGK pozwalają spółkom na wspólne rozliczane podatku CIT oraz przewidują pewne uproszczenia dokumentacyjne; nie wiążą się z nimi jednak żadne szczególne zwolnienia podatkowe. Zgodnie z przepisami spółki zawiązują PGK na nie mniej niż 3 lata; dla istnienia PGK muszą w niej uczestniczyć minimum dwie spółki. Trzeci etap obejmował (a) sprzedaż majątku Spółki A na rzecz innego podmiotu (Kupujący) połączony z (b) zobowiązaniem do dokonania darowizny na rzecz spółki B środków uzyskanych przez Spółkę A ze sprzedaży. Darowizna pomniejszała dochód ze sprzedaży dokonanej przez Spółkę A, w związku z czym spółka ta nie była efektywnie opodatkowana z tego tytułu. W rezultacie sprzedaży majątku oraz darowizny Spółka A wyzbywała się całego majątku i stawała się „spółką pustą". Poprzez darowiznę nastąpił więc transfer dochodu ze Spółki A do Spółki B. Etap czwarty polegał na zbyciu przez Spółkę B udziałów w spółce A do innego podmiotu (Spółka C – najczęściej spółka z grupy Udziałowca). Jako że na ten moment Spółka A była spółką pustą, jej wartość była niewielka (lub nawet bliska zeru). Spółka B dokonywała więc sprzedaży udziałów w Spółce A za bardzo niską cenę (np. 1 PLN). Biorąc pod uwagę wysoki koszt nabycia udziałów w Spółce A w przeszłości (wynikające z wymiany udziałów na etapie pierwszym, gdy Spółka A dysponowała znacznym majątkiem), Spółka B realizowała dużą stratę na zbyciu udziałów Spółki A, która konsumowała przychód Spółki B wynikający z darowizny otrzymanej od Spółki A. W efekcie Spółka B, mimo otrzymania darowizny (której źródłem było zbycie majątku przez Spółkę A), nie podlegała opodatkowaniu; opodatkowaniu nie podlegała także Spółka A. Powyżej opisane etapy były realizowane na przestrzeni kilku miesięcy; przykładowo od momentu powołania PGK do jej rozwiązania (wskutek zbycia udziałów Spółki A na etapie 4) mogło upłynąć 3 miesiące. Poszczególne czynności opisane w ramach tych etapów (np. sprzedaż nieruchomości, darowizna, zbycie udziałów Spółki A) mogły być dokonywane nawet w odstępie kilku dni. W wielu analizowanych przypadkach gdy Udziałowiec (spółka holdingowa) była podmiotem zagranicznym, środki finansowe uzyskane przez Spółkę B z darowizny były następnie przekazywane do Udziałowca z wykorzystaniem zwolnienia podatkowego przewidzianego dla udziałów w zyskach osób prawnych.

2. Kryteria sztuczności

W omawianym schemacie optymalizacyjnym występuje szereg okoliczności wskazujących na sztuczność tej operacji i jej podporządkowanie celowi, jakim jest osiągnięcie nienależnej korzyści podatkowej w postaci uniknięcia opodatkowania dochodu uzyskanego ze sprzedaży składników majątku przez Spółkę A, który był następnie przekazany do Spółki B w drodze darowizny:

1. zmiana struktury podmiotów, poprzedzająca transakcję sprzedaży składników majątku, na bardziej skomplikowaną i zaangażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego;
2. powiązania kapitałowe lub osobowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w transakcji, tj. Spółkami A, B i C;
3. dokonywanie operacji, w których wysokie koszty administracyjne oraz ryzyka biznesowe lub prawne nie znajdują uzasadnienia w korzyściach ekonomicznych dla stron, innych niż uniknięcie opodatkowania;
4. wyzbycie się całości majątku (lub kluczowych jego składników) przez spółkę bez uzyskania jakiegokolwiek ekonomicznego ekwiwalentu lub korzyści, innej niż korzyść podatkowa;
5. brak rzeczywistych transferów finansowych (dokonanie darowizny wierzytelności);
6. dokonywanie w krótkich odstępach czasu operacji, których efekty się znoszą (zawiązanie PGK na okres 3 lat i jej rozwiązanie po okresie kilku miesięcy).

Komentarz do pkt 1-3: wprowadzenie podmiotu pośredniczącego W omawianym schemacie, w okresie bezpośrednio poprzedzającym sprzedaż majątku przez Spółkę A, do struktury udziałowej zostały wprowadzone Spółka B (etap 1) oraz Spółka C (etap 4 – nabycie udziałów pustej Spółki A). Spółka B oraz Spółka C mogły być spółkami już wcześniej powiązanymi kapitałowo ze Spółką A oraz Udziałowcem; mogły też być Spółkami nabytymi dla celów transakcji (np. od firmy doradczej, doradzającej przy tej optymalizacji). Dokonanie wymiany udziałów w okresie poprzedzającym planowane zbycie majątku przez spółkę A wiąże się bowiem z szeregiem utrudnień i kosztów dla stron tej transakcji. Można tu wskazać:

• utrudnienia i koszty związane z przeprowadzeniem wymiany udziałów pod względem prawnym (podjęcie odpowiednich uchwał w formie aktów notarialnych, wycena wartości Spółki A, rejestracje w KRS, itp.);
• utrudnienia i koszty związane z renegocjacją kredytu bankowego Spółki A. Umowy kredytowe wymagają bowiem zwykle uprzedniej zgody banku na zmianę udziałowca spółki-dłużnika; wiązać się to może ze zmianą lub ustanowieniem dodatkowych zabezpieczeń kredytu (np. zastaw na udziałach, poręczenie udziałowca itp.), prowizjami bankowymi itp.
• w typowej sytuacji wprowadzenie Spółki B do struktury dodatkowo utrudniłoby wypłatę dywidendy ze spółki A do Udziałowca (wymagałoby dwustopniowej dystrybucji dywidendy).

Rozsądnie działający podmiot gospodarczy nie dokonałby takiej restrukturyzacji, gdyby nie istniały istotne korzyści ekonomiczne, przeważające powyższe utrudnienia i koszty. W analizowanych przypadkach trudno wskazać jakąkolwiek korzyść z takiej wymiany udziałów inną niż pomniejszenia dochodu Spółki B o koszty zbycia udziałów na etapie 4, gdy Spółka B zbyła udziały w Spółce A za bardzo niską cenę (np. 1 PLN – co wiązało się z faktem że po dokonaniu darowizny Spółka A była już „spółką pustą"). Może to prowadzić do wniosku, że wprowadzenie podmiotu pośredniczącego (Spółki B) oraz Spółki C jako nabywcy udziałów w „spółce pustej" nie było powodowane racjonalnymi przyczynami ekonomicznymi, a miało na celu wyłączenie osiągnięcie nieuzasadnionych korzyści podatkowych, związanych z wykreowaniem kosztu podatkowego i jego realizacją poprzez zbycie udziałów. Komentarz do pkt 4-5: darowizna w PGK Spółka A dokonała sprzedaży swoich podstawowych składników majątkowych i bezpośrednio po sprzedaży dokonała darowizny środków uzyskanych z tej sprzedaży, wskutek czego stała się spółką pustą. Oznacza to, że spółka A wyzbyła się efektywnie całego swojego majątku na rzecz innej spółki, za co nie otrzymała żadnego świadczenia ekwiwalentnego. W normalnych warunkach obrotu zarządy spółek kapitałowych nie podejmują takich decyzji, gdyż mogłyby one doprowadzić do poszkodowania spółki. Jest to więc rażący przypadek dokonywania transakcji w innych celach niż ekonomiczne. W niektórych sytuacjach występowały jeszcze dodatkowe elementy dotyczące umowy darowizny, wskazujące na sztuczność tej transakcji. Umowy darowizny i sprzedaży nie tylko zawierano w tym samym okresie, ale umowa darowizny mogła być formalnie powiązana z umową sprzedaży (darowizna była przyrzeczona pod warunkiem dojścia do skutku sprzedaży nieruchomości). Czasami darowizna obejmowała nie same środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży, ale wierzytelność z tytułu zapłaty ceny wobec Kupującego (darowizna wierzytelności wobec Kupującego). Taka darowizna nie wymagała nawet przelewu środków pieniężnych pomiędzy spółkami A i B. Już w momencie sprzedaży swego majątku Spółka A była więc z prawnego punktu widzenia pozbawiona jakichkolwiek realnych wpływów z tego tytułu, gdyż swą wierzytelność uprzednio darowała do Spółki B. Komentarz do pkt 6: nadużycie przepisów o PGK W ramach czynności poprzedzających sprzedaż majątku, spółki A i B zawierały umowę dotyczącą powołania PGK. Zgodnie z przepisami podatkowymi spółki może zawiązać PGK przez zawarcie umowy cywilnoprawnej w formie aktu notarialnego na nie mniej niż 3 lata; dla istnienia PGK muszą w niej uczestniczyć minimum dwie spółki. Przepisy o PGK pozwalają spółkom na wspólne rozliczane podatku CIT oraz przewidują pewne uproszczenia dokumentacyjne; nie wiążą się z nimi jednak żadne szczególne zwolnienia podatkowe. Po realizacji sprzedaży przez Spółkę A oraz dokonaniu darowizny na rzecz Spółki B następowało rozwiązanie PGK (co miało miejsce zaledwie miesięcy po jej zawiązaniu na etapie 2). Podstawowy cel powołania PGK, jakim jest wspólne rozliczanie spółek w podatku dochodowym przez okres 3 lat nie był więc zrealizowany. Należy wskazać, że powołanie PGK wiąże się z dopełnieniem określonych formalności. Analiza poszczególnych przypadków optymalizacji wskazuje, że w konkretnych sytuacjach u Spółek A i B mogły się pojawiać dodatkowe utrudnienia lub negatywne konsekwencje związane z ustanowieniem PGK:

• konieczność zawarcie umowy w formie aktu notarialnego i uprzedniego zawiadomienia urzędu skarbowego; uzyskanie decyzji o rejestracji PGK;
• zakończenie roku podatkowego spółek A i B (obowiązek przygotowania rozliczenia podatkowego na dzień poprzedzający zawiązanie PGK i złożenie deklaracji CIT-8) – w przypadku tych PGK, które były powoływane w trakcie roku podatkowego;
• brak możliwości rozliczania ewentualnych strat spółek A i B w okresie trwania PGK.

Powyższe utrudnienia lub obciążenia (w szczególności brak możliwości rozliczania strat, który w konkretnych przypadkach mógł być bardzo dotkliwy) nie rekompensowały korzyści wynikających z powołania PKG związanych z uproszczeniami rozliczeń podatkowych, zwłaszcza uwzględniając fakt, że PKG były rozwiązywane po krótkim, kilkumiesięcznym okresie działania. Daje to podstawy do wniosku, że w analizowanych przypadkach doszło do nadużycia przepisów o PGK poprzez powołanie grupy dla realizacji konkretnej operacji gospodarczej tj. sprzedaży majątku przez Spółkę A połączoną z darowizną na rzecz Spółki B (przerzucenia dochodu pomiędzy Spółkami A i B w ramach PGK w celu uniknięcia opodatkowania).

3. Konsekwencje

Ministerstwo Finansów ostrzega, że powyżej opisane transakcje mogą podlegać ocenie z punktu widzenia przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a Ordynacji podatkowej). Sekwencja operacji, przeprowadzonych w krótkim okresie czasu (np. kilku miesięcy) oraz ich okoliczności mogą wskazywać, że były one dokonane przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej, a sposób działania uczestniczących w niej podmiotów był sztuczny. W każdym indywidualnym przypadku ocena będzie należała do organów kontrolnych, które mogą dokonywać ustaleń z wykorzystaniem wszelkich dostępnych środków dowodowych. W przypadku stwierdzenia, że transakcje były dokonywane w sposób sztuczny, uzasadniający użycie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, organy kontrolne określą przewidziane w prawie podatkowym konsekwencje polegające na pozbawieniu nienależnie uzyskanej korzyści podatkowej. Niezależnie od powyższego, poszczególne operacje zrealizowane w ramach tego schematu optymalizacyjnego mogą być – w zależności od okoliczności konkretnego przypadku – przedmiotem zastosowania innych przepisów prawa podatkowego, które pozwalają na kwestionowanie skutków podatkowych transakcji nie mających rzeczywistego charakteru, których celem było wyłącznie osiągnięcie nienależnych korzyści podatkowych. Okoliczności zawarcia umowy cywilnoprawnej dotyczącej powołania PGK mogą być oceniane w świetle art. 199a Ordynacji podatkowej, który pozwala na ustalenie rzeczywistej treści czynności prawnej uwzględniając m.in. zamiar stron i jej cel, a nie tylko dosłowne brzmienie postanowień umowy. W przypadku stwierdzenia w oparciu o materiał dowodowy, że od początku zamiar stron nie był zgodny z ustawowym wymogiem zawiązania PGK na okres co najmniej 3 lat, może to wywoływać konsekwencje odnośnie skuteczności decyzji o rejestracji PGK i wystąpienia innych skutków podatkowych związanych z jej istnieniem (np. w zakresie przekazania darowizny). W odniesieniu do wypłat dokonywanych na rzecz zagranicznego Udziałowca po zakończeniu optymalizacji może w grę wchodzić zastosowanie tzw. szczególnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, pozwalającej na wyłączenie zwolnienia podatkowego dla wypłat przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, które następowały jako skutek operacji dokonywanych bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych (art. 22c updop). Dodatkowo należy wskazać, że wypłaty te miały swoje źródło w sprzedaży nieruchomości położonej w Polsce. Na gruncie postanowień dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz przepisów prawa krajowego zyski ze zbycia majątku nieruchomego powinny być opodatkowane w Polsce. W przypadku zakwestionowania skutków podatkowych czynności dokonanych pomiędzy Spółkami A, B i C mogą zachodzić podstawy do uznania, że wypłaty dokonane na rzecz zagranicznego Udziałowca były zyskami z przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce, podlegające tu opodatkowaniu.

4. Interpretacje indywidualne w schematach optymalizacyjnych

Z analizy interpretacji indywidualnych uzyskiwanych przez spółki w ramach poszczególnych schematów optymalizacyjnych wynika że w wielu przypadkach interpretacje były wydawane w oparciu o identyczne wnioski, tj. wnioski, w których opis stanu faktycznego oraz sformułowane pytania podatników były identyczne. W wielu przypadkach interpretacje były też wnioskowane przez spółki w organizacji lub spółki nie prowadzące jeszcze żadnej działalności, które dopiero po uzyskaniu interpretacji były „dostarczane" przedsiębiorcy, który zdecydował się na wdrożenie optymalizacji (ten sposób działania został opisany w Ostrzeżeniu nr 002/17 z 22 maja 2017 r.). Należy podkreślić, że transakcje przekształceń majątkowych przedsiębiorstw lub zbycia kluczowych składników majątku są co do zasady unikalne; nie ma bowiem dwóch dużych przedsiębiorstw które działałyby w ten sam sposób i z wykorzystaniem tych samych składników majątku. Sytuacja, w której wnioski o interpretacje indywidualne, dotyczące takich unikalnych transakcji (obejmujące np. kombinację sprzedaży nieruchomości i darowizny w ramach PGK lub sprzedaż przedsiębiorstwa, o której mowa w Ostrzeżeniu nr 002/17), są identyczne jak kilkanaście/kilkadziesiąt innych wniosków, dotyczących innych przedsiębiorców z innych branż, musi prowokować pytania odnośnie przyczyn takich anomalii oraz ich skutków dla podatników. Ten sposób działania przy uzyskaniu interpretacji budzi bowiem wątpliwości, czy opis sytuacji (stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe) przedstawiony w tego rodzaju „hurtowo produkowanych" wnioskach należycie oddawał rzeczywisty przebieg konkretnej transakcji u określonego przedsiębiorcy. Interpretacje indywidualne – jak nawet sama nazwa wskazuje – miały bowiem w założeniu określać konsekwencje podatkowe dla konkretnej transakcji realizowanej przez danego przedsiębiorcę, jeżeli stosowanie prawa podatkowego budziło jego wątpliwości. Zgodnie z przepisami, wniosek o interpretację indywidualną powinien przedstawiać dokładny opis stanu faktycznego i interpretacja jest wiążąca dla organów skarbowych tylko wtedy, jeżeli opis ten był zgodny z rzeczywistością. Z tego względu Ministerstwo Finansów zwraca uwagę przedsiębiorców, którzy w ostatnich latach dokonywali optymalizacji podatkowych z wykorzystaniem interpretacji indywidualnych lub też nabywali spółki wyposażone w interpretacje pod konkretną optymalizację (z wykorzystaniem PGK lub inną, w szczególności opisaną w Ostrzeżeniu nr 002/2017), by dokonali przeglądu uzyskanych interpretacji. Jeżeli bowiem te interpretacje zostały wydane w oparciu o wnioski, które zostały przygotowywane hurtowo do wykorzystania w różnych optymalizacjach, to stan faktyczny w nich przedstawiony mógł nie odpowiadać rzeczywistemu przebiegowi konkretnej transakcji, skutkiem czego interpretacje indywidualne mogą nie mieć mocy wiążącej. W takich przypadkach zalecane jest skorygowanie rozliczeń podatkowych wraz z uiszczeniem zaległości podatkowej przed wszczęciem postępowania kontrolnego, co pozwali na uchronienie się przed negatywnymi konsekwencjami związanymi z zakwestionowaniem nienależnych korzyści podatkowych. Powyższe uwagi nie dotyczą transakcji, które są typowe lub powtarzalne albo też sytuacji, w której strony jednej transakcji składają jednobrzmiące wnioski o interpretację – co uzasadnia, że w obrocie prawnym w naturalny sposób występują interpretacje indywidualne wydane na podstawie zbliżonych treściowo wniosków.

Informacja Szefa KAS o stosowaniu przepisów dotyczących przeciwdziałania unikaniu opodatkowania w kontekście tzw. Programów Motywacyjnych

Szef Krajowej Administracji Skarbowej analizuje wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, przekazywane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Dotyczy to wniosków, w których elementy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego uzasadniają przypuszczenie, że mogłyby one być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania [1].

W przypadku uznania, że przedstawiany we wniosku schemat działania mógłby skutkować wydaniem decyzji z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania ze względu na występowanie przesłanki sztuczności działania, nakierowanego głównie na osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, Szef KAS wydaje opinię, która dla organu interpretacyjnego stanowi podstawę do odmowy wydania interpretacji indywidualnej. W dotychczasowej praktyce wykonywania tego zadania uwagę zwraca zauważalna liczba wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w których podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych dążą do uzyskania wyjaśnień przedstawiając stan faktyczny (lub zdarzenie przyszłe) wskazujący, w opinii Szefa KAS, na możliwość zastosowania przepisów o przeciwdziałaniu unikania opodatkowania. Dotyczy to zapytań mających za przedmiot ocenę skutków podatkowych na płaszczyźnie kreowanych przez pracodawców tzw. Programów Motywacyjnych. Analiza opiniowanych w tym zakresie przez Szefa KAS spraw pozwala stwierdzić, że niektóre stosowane przez pracodawców programy motywacyjne przyjmują następujące ogólne założenia:

1. Pracodawca przyznaje pracownikom, uczestnikom programu motywacyjnego, należącym z reguły do kadry zarządzającej przedsiębiorstwa, instrument finansowy (instrument pochodny) w postaci prawa do otrzymania w przyszłości kwoty pieniędzy, której wysokość uzależniona będzie od osiągnięcia przez przedsiębiorstwo np. wybranych wskaźników finansowych, wyników wzrostu sprzedaży, produkcji.
2. Uczestnik programu motywacyjnego nabywa tego rodzaju instrument finansowy nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą.
3. Po upływie ustalonego okresu, w którym uczestnik „Programu Motywacyjnego" pozostawał pracownikiem przedsiębiorstwa, następuje rozliczenie instrumentu finansowego poprzez wypłatę pracownikowi kwoty pieniędzy.
4. Wypłata wynagrodzenia zostaje zatem sztucznie podzielona na dwa działania, co przedstawiono na schemacie.

Cechą charakterystyczną wskazanych wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej jest to, że zredagowane są zgodnie z podobnym, powtarzającym się schematem zarówno opisu działania Programu Motywacyjnego, jak i stawianych pytań dotyczących zastosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT) oraz własnego stanowiska wnioskodawcy. Wskazuje to na możliwość korzystania przez podatników z opracowanych profesjonalnie gotowych schematów działania, których wdrożenie poprzedzane jest rekomendacją uzyskania interpretacji indywidualnej, potwierdzającej możliwość uzyskania domniemanej „oszczędności" podatkowej. Szef KAS informuje, że zajmuje w takich sprawach stanowisko wskazujące na występowanie uzasadnionego przypuszczenia możliwości zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania z zastrzeżeniem, że ocena ta następuje na podstawie ogólnego opisu przedstawianego przez zainteresowanego we wniosku o wydanie interpretacji. Ocena okoliczności tego rodzaju spraw wskazuje na motywy sztucznego działania, poprzez tworzenie konstrukcji instrumentów finansowych (instrumentów pochodnych), w celu osiągnięcia korzyści podatkowej . Polega ona na reklasyfikacji wynagrodzenia ze stosunku pracy - o charakterze nagrody pieniężnej - opodatkowanego wg progresywnej skali podatkowej stawką do 32%, do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, w celu zastosowania stawki 19%. Tego rodzaju działanie, polegające na wypłacie rozliczeń pieniężnych na podstawie umów zawieranych w ramach „Programów Motywacyjnych", zawartych pomiędzy organizatorem a uczestnikami programu, ukierunkowane może być zatem na obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych do 19% dla tej części wynagrodzenia, która w zeznaniu rocznym mogłaby podlegać opodatkowaniu 32% stawką podatku. Tak uzyskana korzyść podatkowa może zostać uznana za sprzeczną z celem i przedmiotem ustawy PIT. Celem ustawodawcy było bowiem opodatkowanie części dochodów uzyskiwanych de facto ze stosunku pracy wyższą stawką w sytuacji przekroczenia przez podatnika ustalonego progu dochodów w okresie rozliczeniowym oraz pobieranie zaliczek na podatek w ciągu roku podatkowego. Przyjmowane w przedmiotowej sprawie przez Szefa KAS stanowisko znajduje także aprobatę w orzeczeniach sądów administracyjnych, np. wyrok WSA w Poznaniu z dn. 30 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Po 493/17 (orzeczenie nieprawomocne), wskazujących że przedstawiony schemat działania wypełnia ramy uzasadnionego przypuszczenia możliwości zastosowania przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Osoby składające wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej, zawierające opisany schemat działania, powinny liczyć się zatem z możliwością odmowy wydania interpretacji przez Dyrektora KIS powołującego wskazaną wyżej argumentację. [1] Na podstawie art. 14 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, ogólny nadzór w sprawach podatkowych.

Minister Finansów przygotował projekt ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami. Aktualnie znajduje się o w toku prac legislacyjnych. Przewidywane wejście w życie przepisów ma nastąpić od dnia 1 stycznia 2017 roku.

• zasady i tryb dokonywania wymiany informacji podatkowych z innymi państwami;
• obowiązki raportujących instytucji finansowych w zakresie automatycznej wymiany informacji o rachunkach raportowanych oraz kontrolę ich wykonywania;
• obowiązki w zakresie automatycznej wymiany informacji pochodzących z informacji o jednostkach wchodzących w skład grupy kapitałowej (wymiana w sprawach cen transakcyjnych).

Na ostatnim etapie prac legislacyjnych znajduje się projekt nowelizacji ustawy o VAT. Jak informowaliśmy, od dnia 1 stycznia 2017 roku ma wejść w życie pakiet zmian uszczelniających system rozliczeń podatku VAT

W ramach nowelizacji zaproponowano zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz w ustawie z dnia 10 września 1999 r. Kodeks kamy skarbowy i ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. W ustawie o VAT proponuje się m.in.: wprowadzenie przepisów modyfikujących sposoby rozliczeń i postępowań weryfikacyjnych oraz zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia VAT (w tym dotyczące wybranych usług budowlanych) i odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zaległości podatkowe podmiotu dokonującego dostaw określonych towarów, powrót sankcji VAT (30% i 100%), ograniczenie stosowania rozliczeń kwartalnych oraz zamiany doprecyzowujące w zakresie stosowania zwolnienia z VAT dla usług ubezpieczeniowych i finansowych, jak też obowiązkową elektronizację rozliczeń. Natomiast w Kodeksie karnym skarbowym proponuje się zaostrzenie sankcji (łącznie z wprowadzeniem kary pozbawienia wolności) dla osób biorących udział w oszustwach podatkowych. Zmiany w Ordynacji podatkowej związane są z likwidacją możliwości rozliczania się przez niektórych podatników podatku od towarów i usług za okresy kwartalne oraz wprowadzeniem odpowiedzialności solidarnej pełnomocnika rejestrującego podatnika za zaległości podatkowe podatnika powstałe w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania go jako podatnika VAT.

W Dzienniku Ustaw z dnia 29 lipca 2016 r. (poz. 1136) ukazało się rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 lipca 2016 r. wprowadzające nowe wzory deklaracji podatkowych dla VAT. Nowa deklaracja VAT-7 obowiązuje od rozliczenia za miesiąc sierpień 2016 (wzór nr 17), choć dotychczasową wersję (wzór nr 16) można stosować do rozliczeń nie dalej niż za miesiąc grudzień br. Nowe deklaracje VAT-7K i VAT-7D powinny być stosowane począwszy od rozliczeń za III kwartał 2016 r., jakkolwiek dopuszczono dokonywanie rozliczeń VAT na dotychczasowych wzorach deklaracji za III i IV kw. br.

Przedłużony okres stosowania dotychczasowych deklaracji, o czym mowa powyżej, nie ma jednak zastosowania do podmiotów dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, do którego ma zastosowanie art. 103 ust. 5a - 5d ustawy o VAT.

Pomimo jednak wprowadzenia nowych wzorów deklaracji VAT Ministerstwo Finansów nie opublikowało nowych schematów xsd do ewidencji sprzedaży i zakupu w ramach JPK, które byłyby zgodne z tymi deklaracjami.

1. likwidację możliwości stosowania rozliczeń kwartalnych,
2. wprowadzenie dla niektórych podatników obowiązku składania wyłącznie drogą elektroniczną deklaracji oraz informacji podsumowujących za okresy miesięczne,
3. wprowadzenie limitu, po przekroczeniu którego będzie stosowany mechanizm odwróconego obciążenia dla transakcji, których przedmiotem są wszystkie towary objęte tym mechanizmem,
4. rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zobowiązania sprzedawcy,
5. rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej na przedstawiciela podmiotu rozpoczynającego działalność gospodarczą,
6. odmowę rejestracji podmiotu jako podatnika VAT w przypadku, gdy czynności sprawdzające wykażą, że podmiot ten nie istnieje lub nie można się z nim skontaktować,
7. doprecyzowanie przesłanek warunkujących wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT czynnych,
8. modyfikację zakresu ochrony przewidzianej w związku z uzyskaniem interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w VAT, oraz przyznanie podmiotom stosującym się do broszur informacyjnych wydanych przez Ministerstwo Finansów ochrony prawnej,

Do Parlamentu wpłynął i będzie w najbliższym czasie przedmiotem pierwszego czytania projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej.

Proponowane przepisy dotyczą między innymi zmian w ustawach o podatkach dochodowych i mają na celu wprowadzenie instrumentów finansowych wspierających działalność badawczo-rozwojową. Zmiany dotyczą między innymi:

1. zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym aportu w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej wnoszonej przez podmiot komercjalizujący,
2. rozszerzenia listy kwalifikowanych kosztów odliczanych od podstawy opodatkowania przez mikro, małych i średnich przedsiębiorców o: wydatki na uzyskanie patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa rejestracji wzoru przemysłowego,
3. zwiększenia kwot kosztów kwalifikowanych podlegających odliczaniu od podstawy opodatkowania,
4. wydłużenia okresu dokonywania odliczeń,
5. możliwości zwrotu kwot wydatków kwalifikowanych dla tzw. „start-upów”.

Planowany dzień wejścia w życie ustawy to 1 styczeń 2017 rok.

Sejm  w dniu 5 września 2016 r. uchwalił ustawę o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego.

Przyjęte nowe przepisy określają  szczególne zasady dokonywania przez jednostki samorządu terytorialnego:

1. rozliczeń podatku za okresy rozliczeniowe upływające przed dniem podjęcia przez nie rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi;
2. korekt rozliczeń podatku za okresy rozliczeniowe upływające przed dniem podjęcia przez nie rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi;
3. zwrotu środków przeznaczonych na realizację projektów w przypadku zmiany kwalifikowalności podatku w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów, zwanym dalej „wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości”.

Sejm uchwalił ustawę z dnia 5 września 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

1. obniżenia stawki podatku dochodowego od osób prawnych z 19% do 15% dla tzw. małych podatników (nie dotyczy to roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2016 r. w stosunku do podatników utworzonych w wyniku czynności restrukturyzacyjnych pomiędzy dniem ogłoszenia ustawy a dniem 31 grudnia 2016 r.) oraz podatników rozpoczynających działalność, ale wyłącznie w stosunku do roku podatkowego w którym rozpoczęli działalność.
2. określenia w ustawach PIT i CIT katalogu przypadków, w których dochód nierezydenta uznaje się za uzyskany i opodatkowany w Polsce,
3. wprowadzenie domniemania, że głównym celem połączenia, podziału spółek lub wymiany udziałów jest unikanie lub uchylanie się od opodatkowania, co oznacza wymóg przygotowywania uzasadnienia ekonomicznego dla każdej tego typu restrukturyzacji,
4. określenia w ustawach PIT i CIT, iż w przypadku wnoszenia aportu w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa przychodem będzie wartość rynkowa przedmiotu aportu (dotychczas wartość nominalna udziałów/akcji),
5. doprecyzowania warunku stosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła należności licencyjnych i odsetek otrzymywanych przez odbiorcę będącego jednocześnie ich rzeczywistym właścicielem,
6. doprecyzowania warunku stosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła należności licencyjnych i odsetek otrzymywanych przez odbiorcę będącego jednocześnie ich rzeczywistym właścicielem,
7. odstąpienia od uznania za neutralną podatkowo wymianę udziałów, gdy głównym lub jednym z głównych jej celów jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2017 roku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej nr IPPB4/4511-1265/15-2/JK oraz IPPB4/4511-1265/15-3/JK z dnia 10 grudnia 2015 r. potwierdził stanowisko płatnika w sprawie reprezentowanej przez GLOBALTAX, że świadczenie spółki (tj. płatnika) na rzecz jego pracowników w postaci zajęć antystresowych ponoszone w jego interesie jako pracodawcy będące realizacją wymogów wynikających z przepisów BHP, w których pracownicy będą mieli obowiązek służbowy uczestniczenia, nie stanowi dla pracownika korzyści wpływającej na powiększenie jego aktywów i tym samym świadczenie to pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a spółka działając jako płatnik nie ma obowiązku doliczenia wartości świadczenia do przychodów pracownika i pobrania zaliczek na podatek dochodowy.

W dniu 17 lutego 2016 r. Ministerstwo Finansów ogłosiło broszurę informacyjną wraz załącznikiem nt. zasady obliczania zakresu wykorzystania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Są to obszerne dokumenty. Choć nie mają mocy prawnej, jednak wyrażają pogląd organów podatkowych w zakresie zasad ustalania tzw. współczynnika preproporcji, które obowiązują od 1 stycznia 2016 r.

Zachęcamy do lektury tych dokumentów, oczywiście z zachowaniem należytego krytycyzmu w sprawie. Poniżej podajemy linki do ich ściągnięcia:

Minister Finansów określił, że priorytetem kontroli podatkowych w 2016 roku oraz w latach następnych będzie obszar cen transferowych oraz optymalizacji podatkowej.

Aktualnie, tj. 5 lutego 2016 roku Minister Finansów dokonał, w wydanym komunikacie, pierwszych podsumowań podejmowanych w wyżej wskazanym zakresie działań.

Określono, że w I kwartale 2016 roku, działania Ministerstwa skoncentrują się na rozbudowie aparatu kontrolnego i przeprowadzaniu analiz i szkoleń na potrzeby przyszłych kontroli. Natomiast począwszy od II kwartału 2016 roku Minister Finansów zamierza rozpocząć działania weryfikacyjne i kontrolne skoncentrowane w szczególności na podmiotach, które w latach ubiegłych nie płaciły podatku dochodowego pomimo wykazywania dynamiki w zakresie osiąganych przychodów. Zdaniem resortu finansów tego typu sytuacja może wskazywać na wdrożenie agresywnej optymalizacji podatkowej opartej na stosowaniu tzw. cen transferowych i optymalizacji podatkowej.

Jednocześnie Minister Finansów w wydanym komunikacie wskazał na przykładowe obszary optymalizacyjne wynikające z dotychczasowych kontroli, a w tym: (i) transakcje dotyczące sprzedaży udziałów/akcji oraz instrumentów finansowych dokonywane pomiędzy podmiotami z grupy, (ii) zawieranie jednorazowych dużych umów z większościowym akcjonariuszem, (iii) transakcje dotyczące opłat licencyjnych, w tym od znaków towarowych, (iv) transakcje dotyczące pożyczek i gwarancji oraz (v) umowy dotyczące tzw. „podziału kosztów”.

Podatnicy, a w szczególności podmioty z udziałem międzynarodowym, powinni przygotować się do planowanych przez Ministerstwo Finansów działań weryfikacyjnych i kontrolnych.

W tym zakresie jesteśmy do Państwa dyspozycji, w szczególności w obszarze cen transferowych i dokumentacji podatkowej. W przypadku zainteresowania prosimy o kontakt mailowy (kancelaria@globaltax.pl) lub telefoniczny (22-6964325).

 W związku z wejściem w życie w 2016 roku nowelizacji przepisów Ordynacji podatkowej poniżej pragniemy przedstawić wybrane zmiany, które w sposób szczególny mogą mieć wpływ na dokonywanie rozliczeń podatkowych.

1. W dniu 29 grudnia 2015 roku Minister Finansów wydał Interpretację Ogólną numer PK4.8022.44.2015, w której wyjaśnił stosowanie wprowadzonej do przepisów Ordynacji podatkowej od 1 stycznia 2016 roku klauzuli „in dubio pro tributario” (zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika).

2. W związku z wejściem w życie od dnia 1 stycznia 2016 roku nowelizacji przepisów Ordynacji podatkowej aktualnie obowiązywać zaczęły nowe zasady określania odsetek od zaległości podatkowych, tj. tzw. „stawka obniżona” oraz tzw. „stawka podwyższona” (nadal obowiązuje „stawka podstawowa”).

W przypadku zaległości powstałych od dnia 1 stycznia 2016 roku zastosowanie mieć będzie tzw. obniżona stawka odsetek w wysokości połowy stawki podstawowej, pod warunkiem że podatnik: samodzielnie złoży korektę deklaracji, korekta będzie dokonana w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji oraz zapłaci podatek w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty deklaracji. Stawka obniżona będzie też miała zastosowanie do zaległości powstałych przed dniem 1 stycznia 2016 roku, o ile jednak korekta deklaracji złożona zostanie w okresie od 1 stycznia 2016 roku do 30 czerwca 2016 roku, a zapłata zaległości nastąpi w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty; w przypadku późniejszego dokonania korekty zastosowanie znajdą dotychczasowe przepisy. Stawka podwyższona w wysokości 150% stawki podstawowej dotyczyć zaś będzie zaległości podatkowych w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym i cle, gdy zaległość zostanie ujawniona w toku stosowania procedur podatkowych, a jej kwota przekroczy 25% kwoty należnej oraz będzie wyższa niż pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia.

3. Od 1 lipca 2016 roku wejdzie w życie przepis dotyczący tzw. „jednolitego pliku kontrolnego”, tj. obowiązku przekazywania organom podatkowym całości lub części ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej określonej strukturze logicznej. Obowiązek ten dotyczyć będzie od 1 lipca 2016 roku „dużych przedsiębiorców”. W przypadku zaś „małych i średnich przedsiębiorców” obowiązek został przesunięty na 1 lipca 2018 roku. Aktualnie na stronie Ministerstwa Finansów udostępniono w ramach konsultacji społecznych projekty struktur logicznych postaci elektronicznej ksiąg rachunkowych i dowodów księgowych.

4. Do Ordynacji podatkowej wprowadzono od 1 stycznia 2016 roku nowe przepisy dotyczące pełnomocnictw. Po nowelizacji będą występowały trzy rodzaje pełnomocnictw: ogólne, szczególne i do doręczeń. Istotnym jest jednak wskazanie, że przepisy dotyczące pełnomocnictw ogólnych wejdą w życie od 1 lipca 2016 roku.

5. W przypadku składania korekt deklaracji od 1 stycznia 2016 roku nie będzie już obowiązku dołączania do nich uzasadnienia. Stanowi to pewne uproszczenie, ale w przypadku skomplikowanych zagadnień obejmujących składane korekty rekomendowane jest jednak składanie wyjaśnień i ich uzasadnienia, gdyż w określonych sytuacjach pozwoli to na dokonanie weryfikacji przyczyn korekty bez wszczynania przez organ czynności sprawdzających lub kontroli.

Przedstawiamy poniżej skondensowany wykaz zmian w podatku dochodowym od osób prawnych na 2016 r.

1. Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawą tą wprowadzono ulgę prorodzinną dotyczącą świadczeń od pracodawcy na pokrycie pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub z opiekunem dziennym. Dodatkowo wprowadzono preferencje podatkowe dla pracodawców tworzących zakładowe żłobki, kluby dziecięce oraz przedszkola. Przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2016 roku.

2. Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z uchwalonymi przepisami od dnia 1 stycznia 2016 roku nie będzie obowiązywać przepis art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczący obowiązku zmniejszania kosztów uzyskania przychodów w sytuacji niedokonania zapłaty w określonym terminie. W tym zakresie zmieniono także przepisy PIT.

3. Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. W ustawie tej dokonano uregulowania spornej kwestii dotyczącej ujmowania w podatku dochodowym korekt przychodów wynikających w wystawionych faktur korygujących lub innych dokumentów. Zasadniczo znowelizowane przepisy przewidują możliwość ujmowania korekt w bieżącym okresie z wyjątkiem przypadku dokonania korekty na skutek błędu rachunkowego lub oczywistej omyłki. Zmiany wejdą wżycie 1 stycznia 2016 roku i będą oprócz podatników CIT dotyczyć także podatników PIT.

4. Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy następujących zagadnień: dokumentacji cen transferowych, wprowadzenie do ustaw o podatkach dochodowych klauzuli o unikaniu opodatkowania w stosunku do zwolnienia z opodatkowania dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych oraz wprowadzenie nowych regulacji PIT mających na celu zapewnienie skutecznego opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek transgranicznych. Przepisy w tym względzie wejdą w życie w zarówno 2016 roku jak i 2017 roku.

5. Ustawa z dnia 25 września 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności. Ustawa ta likwiduje od 1 stycznia 2016 roku dotychczasową ulgę na nowe technologie, a wprowadza możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na działalność badawczo-rozwojową. W tym zakresie zmieniono także przepisy PIT.

6. Ponadto do ustawy CIT wprowadzone zostaną nowe doprecyzowujące regulacje wynikające z: Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw, Ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz niektórych innych ustaw i Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne.

W dniu 11 września 2015 roku Sejm uchwalił nowelizację ustaw o podatkach dochodowych, które w sposób szczególny dotyczą podmiotów powiązanych. Poniżej pozwoliliśmy sobie dokonać podsumowania głównych projektowanych zmian, które wejdą w życie w latach 2016 -2017.

1. Zmiany w zakresie dokumentacji podatkowej (cen transferowych) – modyfikacji ulegną przepisy dotyczące cen transferowych oraz sporządzania dokumentacji cen transferowych. Zmiany zostaną wprowadzone w zakresie treści dokumentacji (np. sporządzenie analiz porównawczych i uszczegółowionego opisu transakcji) oraz w zakresie podmiotów zobowiązanych do jej sporządzania. Zmiana wejdzie w życie od 1 stycznia 2017 roku. 2. Wprowadzenie klauzuli o unikaniu opodatkowania w stosunku do zwolnienia z opodatkowania dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (wdrożenie Dyrektywy Rady (UE) 2015/121) - jeśli głównym celem czynności prawnych będzie uzyskanie zwolnienia z opodatkowania oraz czynność prawna nie będzie odzwierciedlała rzeczywistości gospodarczej, tj. jeżeli nie będzie dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a jej skutkiem będzie przede wszystkim przeniesienie własności akcji (udziałów) spółki wypłacającej dywidendę lub osiągnięcie przychodu (dochodu) wypłacanego w formie dywidendy, to organ będzie miał prawo odmówić podatnikom stosowania przepisów dotyczących zwolnienia dywidendy z podatku. Zmiana wejdzie w życie 31 grudnia 2015 r. 3. Wprowadzenie nowych regulacji PIT mających na celu zapewnienie skutecznego opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek transgranicznych (wdrożenie Dyrektywy Rady 2014/48/UE). Do ustawy PIT zostanie wprowadzony nowy Rozdział 7a regulujący w sposób kompleksowy zasady przekazywania informacji o wypłatach odsetek. Zmiana wejdzie w życie 31 grudnia 2015 roku.

W związku z wejściem od dnia 1 lipca 2015 roku istotnych dla prowadzenia działalności zmian z podatku VAT poniżej pozwoliliśmy sobie dokonać ich podsumowania, w szczególności celem zwrócenia Państwa uwagi na wynikające z nich ewentualne korzyści oraz obowiązki ewidencyjne.

1. Odliczanie VAT od paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu

Od dnia 1 lipca 2015 roku przestaje obowiązywać zakaz odliczania podatku VAT naliczonego w przypadku nabywanych do: (i) samochodów osobowych oraz (ii) innych niż samochody osobowe określonych w ustawie pojazdów samochodowych paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu. Zgodnie z nowymi przepisami podatnicy wykorzystujący pojazdy samochodowe do tzw. „celów mieszanych” będą mieli prawo do odliczenia 50% kwoty podatku VAT wynikającego z otrzymanych faktur. Zmiana ta korzystnie wypłynie na prowadzoną działalność gospodarczą ze względu na możliwą redukcję kosztów paliwa. Oczywiście wskazana powyżej zmiana nie dotyczy pojazdów, które dotychczas wykorzystywane były wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. W tym przypadku zasady odliczanie nie podlegają zmianie.

2. Nowe towary na liście objętych tzw. mechanizmem odwrotnego obciążenia

Z dniem 1 lipca 2015 r. do załącznika nr 11 do ustawy o podatku od towarów i usług dodano kolejne pozycje, a w tym między innymi: laptopy, tablety, notebooki, telefony komórkowe, smartfony, konsole do gier video. Oznacza to, że wskazane powyżej towary oraz inne towary wymienione w załączniku 11 podlegać będą mogły rozliczeniu w ramach tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia w sytuacji dokonywania transakcji krajowych. Istotnym dla dokonywanych rozliczeń jest jednak, że mechanizm odwrotnego odliczenia dla telefonów komórkowych, laptopów, tabletów, notebooków, konsoli, smartfonów dotyczył będzie wyłącznie tzw. jednolitych gospodarczo transakcji o kwocie netto przekraczającej 20.000 zł. Oznacza to, że limit nie będzie dotyczył pojedynczej dostawy ale transakcji obejmującej, zgodnie z definicja ustawową, umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw, nawet jeśli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub gdy wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy. Ponadto ustawodawca określił jako jednolitą gospodarczo transakcję więcej niż jedna umowę, jeśli zostały one zrealizowane na warunkach odbiegających od zwykle występujących w obrocie gospodarczym. Udzielenie rabatów i upustów po dokonanych transakcjach nie będzie wpływało na określenie podatnika zobowiązanego do dokonania rozliczenia. W konsekwencji, w sytuacji stosowania tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia dokonujący dostawy wystawi fakturę bez podatku VAT, a nabywca dokona rozliczenia podatku należnego oraz naliczonego od transakcji. Nowością jest jednak wprowadzenie obowiązku składania przez dostawcę tzw. „informacji podsumowującej w obrocie krajowym”. Kluczowym dla dokonywanych rozliczeń jest, że stosowanie tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia dotyczy wyłącznie dostaw realizowanych dla nabywców będących podatnikami zarejestrowanymi jako podatnik VAT czynny.

3. Ulga na złe długi – zmiany ułatwiające rozliczenia

Od 1 lipca 2015 r. wprowadzono dwa udogodnienia w stosowaniu tzw. ulgi na złe długi. Po pierwsze, w przypadku podatnika (wierzyciela) uchylono zakaz dokonywania korekty w przypadku istnienia między dostawcą a nabywcą powiązań (określonego w ustawie o podatku od towarów i usług związku wynikającego z powiązań rodzinnych, kapitałowych, majątkowych, łączenia funkcji zarządczych, nadzorczych lub kontrolnych). Po drugie, w przypadku nabywcy (dłużnika) dodano przepis, zgodnie z którym nie będzie miał obowiązku dokonania korekty dłużnik będący w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa termin 150 dni od dnia upływu terminu płatności.

Obie określone powyżej zmiany mają na celu przywrócić zasadę neutralności podatku w sytuacji stosowania tzw. ulgi na złe długi.

Aktualnie w Sejmie trwają prace nad obszerną nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych. Zgodnie z bieżącym projektem nowe oraz zmienione przepisy będą najprawdopodobniej obowiązywały od dnia 1 lipca 2015 roku oraz częściowo od dnia 1 stycznia 2016 roku. Zasadniczo celem nowelizacji jest dostosowanie przepisów ustawy o VAT do prawa unijnego i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz usunięcie istniejących aktualnie niejasności przy stosowaniu przepisów. Nowelizacja dotyczy w szczególności następujących obszarów:

1. Rozszerzenia stosowania mechanizmu tzw. odwrotnego obciążenia na nowe towary, celem eliminacji wyłudzeń podatku oraz unikania opodatkowania. Zmiana ta dotyczyć ma między innymi: telefonów komórkowych, tabletów, notebooków, laptopów, konsole do gier video. Przepisy przewidują w tym względzie wyłączenia i ograniczenia w stosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia ze względu na kwotę transakcji i status podatnika. W tym względzie zostanie wprowadzony obowiązek składania krajowych informacji podsumowujących.

2. Zmian w zakresie odliczania podatku naliczonego w odniesieniu do zakupionych towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych (podlegających i niepodlegających opodatkowaniu). Nowelizacja ma na celu dostosowanie aktualnych przepisów do wyroku ETS w sprawie C-511/10 w powiązaniu z wyrokiem C-437/06. W będącym przedmiotem prac parlamentarnych projekcie określono między innymi przykładowe metody służące do rozliczania VAT w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych do działalności podlegającej i niepodlegającej podatkowi VAT. W konsekwencji wprowadzenia nowych przepisów ustalenie zakresu odliczenia i ewentualnej proporcji będzie odbywać się w trzech etapach, tj. poprzez: (a) związek zakupów ze sprzedażą opodatkowaną, (b) związek zakupów z działalnością gospodarczą oraz (c) związek zakupów ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną.

3. Modyfikacji przepisów dotyczących tzw. „ulgi na złe długi” poprzez wyłączenie obowiązku dokonywania korekty podatku naliczonego przez dłużników pozostających w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji oraz wprowadzenie możliwości zastosowania ulgi na złe długi przez podmioty powiązane.

W dniu 24 listopada 2014 r. Prezydent złożył podpis pod ustawą z dnia   23 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Ponadto w dniu 24 listopada 2014 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, w której przewidziano także zmiany przepisów podatkowych.

1. Ustawa z 23 października 2014 r. – zmiana PIT

Istotą nowelizacji jest podwyższenie ulgi podatkowej przysługującej na trzecie i każde kolejne dziecko oraz przyznanie podatnikom wsparcia finansowego w wysokości stanowiącej różnicę między kwotą przysługującego odliczenia, a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 roku, ma jednak zastosowanie do dochodów uzyskanych (straty poniesionej) od dnia 1 stycznia 2014 r. Nowelizacja została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2014 r. pod pozycją 1644.

2. Ustawa z dnia 7 listopada 2014 r. – zmiany PIT i CIT

Uchwalona ustawa dotyczy szeregu obszarów, a jej celem jest ułatwienie wykonywania działalności gospodarczej i doprecyzowanie niektórych zagadnień budzących wątpliwości. W zakresie podatkowym zmiany odnoszą się w szczególności do: • wprowadzenia tzw. „ryczałtu od użytkowania pojazdu służbowego na cele prywatne”. Wartość nieodpłatnego świadczenia ustalono na 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności do 1600 cm3 i 400 zł dla samochodów o pojemności powyżej 1600 cm3, • zwolnienia z opodatkowania wartości świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu do zakładu pracy autobusem, • doprecyzowania zasady ustalania daty powstania przychodu w sytuacji pobrania przez podatników wpłat na poczet przyszłych dostaw towarów i usług, które podlegają rejestracji za pomocą kas rejestrujących, w tym określenie obowiązku zgłoszeniowego. Powyższa zmiana wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

W dniu 29 sierpnia 2014 r. Sejm przyjął ostateczną treść ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Aktualnie nowelizacja oczekuje na podpis Prezydenta, a zmiany wejdą zasadniczo w życie od dnia 1 stycznia 2015 r. Przyjęte zmiany w szczególności dotyczą one następujących zagadnień: - doprecyzowania zagadnień związanych z cenami transferowymi i dokumentacją podatkową oraz rozszerzenia katalogu podmiotów zobowiązanych do sporządzania dokumentacji, - wprowadzenia nowych zasad dotyczących tzw. „cienkiej kapitalizacji, w konsekwencji czego reguły niedostatecznej kapitalizacji będą bardziej restrykcyjne niż dotychczas obowiązujące, - doprecyzowania i uszczegółowienia przepisów dotyczących ważności certyfikatów rezydencji. - przekształcenia spółki kapitałowej w osobową i opodatkowania tzw. „zysku niepodzielonego”, - nowych zasad opodatkowania wypłaty dywidendy w naturze, - wprowadzenia do ustaw podatkowych przepisów dotyczących opodatkowania zagranicznej spółki kontrolowanej (CFC), celem przepisów jest zniechęcenie polskich podatników do planowania podatkowego z wykorzystaniem podmiotów innych niż polskie (zmiany te wejdą w życie pierwszego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia), - opodatkowania zryczałtowanym podatkiem (19%) świadczeń związanych z promocjami organizowanymi przez banki i inne instytucje finansowe dla klientów osób fizycznych, - opodatkowania PIT dochodów z tytułu umów ubezpieczenia mających charakter inwestycyjny, - opodatkowania PIT zryczałtowanym odsetek bankowych w działalności gospodarczej,

Dodatkowo wskazania wymaga, że aktualnie Minister Finansów przedstawił projekt zamian w Ordynacji podatkowej zawierający „klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania”. Proponowane przepisy dotyczącą unikania opodatkowania i mają na celu ograniczyć tzw. „sztuczne transakcje”, których głównym celem jest uzyskanie znacznych korzyści podatkowych. Zasadniczo za sztuczne konstrukcje prawne będą uznawane transakcje nadmiernie zawiłe lub nieposiadające treści ekonomicznej. Organy podatkowe będą uprawnione do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego z pominięciem sztucznych transakcji, gdy udowodnią, że w wyniku ich stosowania (w porównaniu do typowej transakcji) podatnik unikał opodatkowania, uzyskał znaczną korzyść podatkową oraz nie jest w stanie wykazać, że istniały istotne względy ekonomiczne lub biznesowe do jej przeprowadzenia. Przewiduje się, że zamiana ta ma wejść w życie od 1 stycznia 2016 roku.

W dniu 24 czerwca 2014 roku Rada Ministrów przyjęła przedłożony przez Ministra Finansów projekt dotyczący zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw w zakresie przesyłania przez podatników i płatników w formie elektronicznej deklaracji podatkowych do urzędów skarbowych. Głównym celem przyjętego projektu jest według Ministerstwa Finansów gromadzenie w systemach informatycznych administracji podatkowej danych niezbędnych do uruchomienia w 2015 roku usługi wstępnie wypełnianych zeznań podatkowych dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. pre-filed tax return (PFR).

Zgodnie z projektem wejście przepisów w życie może nastąpić już od dnia 1 stycznia 2015 roku i w konsekwencji obowiązkiem tym zostałyby objęte deklaracje za 2014 rok.

Projektowana zmiana obejmie znaczną cześć rozliczeń podatkowych i dotyczyła będzie zarówno podatników w zakresie rocznych zeznań podatkowych, jak i płatników sporządzających dla urzędu skarbowego informacje dotyczące prawidłowości wywiązywania się z obowiązku obliczenia, pobierania i wpłaty kwot podatku.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) obowiązek ten obejmie w szczególności następujące deklaracje sporządzane przez płatników: PIT-4R, PIT-8AR, PIT-8C, PIT-11, IFT-1/IFT-1R, PIT-40. W przypadku podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) obowiązkiem zostaną objęte sporządzane przez płatnika deklaracje dotyczące podatku u źródła (ITF-2) oraz deklaracje roczne (CIT-8).

Z obowiązku składania deklaracji zostaną wyłączone małe podmioty sporządzające informacje dla maksymalnie pięciu osób. Jednakże w przypadku korzystania z usług biur rachunkowych wyłączenie to nie będzie miało zastosowania.

W praktyce wysyłanie deklaracji w formie elektronicznej ma zaoszczędzić czas i wydatki związane z ich wysyłką w formie tradycyjnej (papierowej). Jednakże początkowo należy dokonać dostosowania systemów informatycznych (finansowo-księgowych, kadrowych, ERP) do składania deklaracji w formie elektronicznej oraz zabezpieczyć możliwość składania podpisu elektronicznego.

W dniu 7 lutego 2014 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Uchwalona ustawa dotyczy rozliczania podatku VAT w sytuacji nabywania, importu, oraz leasingu pojazdów samochodowych oraz nabywania towarów i usług związanych z ich naprawami, eksploatacją i konserwacją. Ustawa ma wejść w życie od dnia 1 kwietnia 2014 roku. Poniżej pragniemy przedstawić w skrócie najistotniejsze zmiany.

1) Do ustaw dotyczących VAT, PIT oraz CIT wprowadzono nową definicję pojazdów samochodowych. 2) Generalną zasadą od dnia 1 kwietnia 2014 r. będzie możliwość odliczenia 50% podatku naliczonego w sytuacji nabycia, leasingu oraz importu pojazdów samochodowych. Jednakże 50% odliczenie dotyczyć będzie również wydatków na usługi naprawy, konserwacji oraz na nabycie towarów i usług związanych z eksploatacją samochodu. 3) Ze względów budżetowych ograniczono jednak do dnia 30 czerwca 2015 r. możliwość odliczenia VAT w sytuacji nabywania paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych. 4) Pełne odliczenie VAT od nabycia, leasingu, importu oraz zakupu towarów i usług eksploatacyjnych oraz napraw, jak też paliwa przysługiwać będzie od dnia 1 kwietnia 2014 r. jedynie w sytuacji wykorzystywania pojazdu samochodowego do działalności gospodarczej podatnika oraz w przypadku samochodów konstrukcyjnie przeznaczonych wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej. Możliwość odliczenia 100% VAT wiązać się jednak będzie z obowiązkami ewidencyjnymi (np. opracowanie zasad wykorzystania pojazdów i prowadzenie ewidencji przebiegu) oraz informacyjno-notyfikacyjnymi wobec organów. Zasady te dotyczyć będą tak nowych samochodów, jak też będących już w posiadaniu podatników. W tym względzie podatnicy muszą przed dniem 1 kwietnia 2014 r. podjąć decyzję odnośnie celu i warunków używania pojazdów samochodowych. Podejmując decyzję należy rozważyć wszelkie konsekwencja, tak dla VAT, jaki i CIT oraz PIT, a także konieczność dokonywania dodatkowych czynności administracyjnych i zmiany w aktualnych regulaminach wewnętrznych. 5) W ustawie określono także obowiązek i zasady dokonywania korekty VAT w sytuacji zmiany celu wykorzystywania pojazdów samochodowych.

Od 1 stycznia 2014 roku weszły w życie kluczowe zmiany w zakresie podatku od towarów i usług (VAT), jak też podatków dochodowych (CIT i PIT). Zmiany w podatku VAT, jak też podatkach dochodowych winny zostać uwzględnione przez Państwa przy składaniu pierwszych deklaracji lub też obliczaniu pierwszych zaliczek za 2014 rok. Dodatkowo należy jednak zwrócić uwagę, iż oprócz zmian ww. ustawach w okresach późniejszych 2014 r. wejdą życie inne zmiany dotyczące rozliczeń podatkowych, o czym mowa poniżej.

1) Minister Finansów wydał nowe rozporządzenia wykonawcze do ustawy o podatku od towarów i usług, które wejdą w życie od  dnia 1 stycznia 2014 roku, a w tym: - Rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz. U. z dnia 31.12.2013 r. poz. 1719); - Rozporządzenie z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z dnia 31.12.2013 r. poz. 1722); - Rozporządzenie z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie potwierdzania zidentyfikowania określonego podmiotu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (Dz. U. z dnia 30.12.2013 r. poz. 1662);

2) W Dzienniku Ustaw z dnia 31.12.2013 roku, poz. 1717 opublikowano ustawę z dnia 6.12.2013 roku o zmianie niektórych ustaw związanych określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych otwartych funduszach emerytalnych. Przepisy ustawy wchodzą generalnie w życie od 1.02.2014 roku, jednak cześć regulacji, a w tym dotycząca Indywidualnych Kont Emerytalnych (IKZE) i opodatkowania wypłat z IKZE wejdzie w życie od 14.01.2014 roku.

3) Minister Finansów rozpoczął pracę nad zmianami w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w ustawach o podatkach dochodowych w zakresie zasad odliczania podatku VAT i rozliczania wydatków dotyczących samochodów osobowych oraz innych pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Dnia 23.12.2013 roku ogłoszono projekt ustawy i przedstawiono go do konsultacji. Pełne odliczenie VAT ma przysługiwać tylko w odniesieniu do wydatków związanych z wykorzystaniem pojazdów wyłącznie do działalności gospodarczej, zaś w przypadku wykorzystania na cele działalności gospodarczej i cele prywatne proponowane jest odliczenie w 50%. Ustawa ma wejść w życie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Aktualnie kończą się w Parlamencie prace dotyczące nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych, które wejdą w życie od 1 stycznia 2014 roku. W dniu 23.10.2013 r. Sejm uchwalił nowelizację ww. ustaw

i przekazał ja do Senatu, który w dniu 29.10.2013 r. przyjął ustawę w 5 poprawkami. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo uchwalenia nowelizacji w konstytucyjnym terminie, tj. do końca listopada.

Najistotniejsze zmiany dotyczą następujących obszarów:

1) Objęcie zakresem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) spółek komandytowo-akcyjnych (SKA). W tym zakresie dokonano zmiany szeregu przepisów związanych z opodatkowaniem SKA i jej wspólników. Minister Finansów wycofał się z opodatkowania tym podatkiem spółek komandytowych. 2) Dokonano doprecyzowania przepisów dotyczących transakcji subpartycyjnych (sekurytyzacja wierzytelności). 3) Bardzo istotną zmianą stanowi dokonanie przez ustawodawcę dookreślenia w zakresie zasad ustalania kosztów uzyskania przychodów w sytuacji dziedziczenia udziałów w spółce kapitałowej, papierów wartościowych, tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych (inwestycyjnych). Kosztem uzyskania przychodu będą wydatki na nabycie poniesione przez spadkodawcę. 4) Dodatkowo wskazać należy, że w sytuacji umorzenia udziałów i akcji nabytych w wyniku dziedziczenia i darowizny kosztem uzyskania przychodu będzie wydatek na ich nabycie dokonany przez spadkodawcę lub darczyńcę.

Pragniemy także przypomnieć Państwu, iż od 1 stycznia 2014 roku wejdą w życie kluczowe zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług (VAT), a w tym w zakresie: obowiązku podatkowego, określania podstawy opodatkowania, odliczania podatku naliczonego oraz fakturowania. Na dzień dzisiejszy nie są jeszcze znane zasady dotyczące odliczania VAT przy nabyciu lub leasingu samochodów osobowych.

W niniejszym Alercie Podatkowym pragniemy przedstawić Państwo zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w ustawie Ordynacja podatkowa, które wejdą w życie od 1 października 2013 r. W Dzienniku Ustaw z dnia 5 września 2013 roku, poz. 1027, opublikowana została ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Wprowadzone ww. ustawą zmiany w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą dwóch podstawowych obszarów:

1) Zwolnienia z opodatkowania nieodpłatnej dostawy (nieodpłatnego przekazania) produktów spożywczych na rzecz organizacji pożytku publicznego. Ustawodawca określił warunki, po spełnieniu których nieodpłatne przekazanie tych towarów będzie zwolnione od podatku VAT.

2) Wprowadzenia mechanizmów i instrumentów przeciwdziałania nadużyciom w zakresie obrotu tzw. „towarami wrażliwymi” wymienionymi w załączniku nr 13 do ustawy, a w tym: wyrobami stalowymi, paliwami, złotem nieobrobionym plastycznie lub w postaci półproduktu lub proszku. W tym obszarze dokonano: rozszerzenia katalogu towarów, w stosunku do których stosuje się opodatkowanie według zasad tzw. „mechanizmu odwrotnego obciążenia”, wyłączenia w określonych sytuacjach możliwości rozliczeń za okresy kwartalne oraz wprowadzenia odpowiedzialności solidarnej nabywców za zobowiązania podatkowe sprzedawców.

Z kolei zmiany w przepisach Ordynacji podatkowej stanowią konsekwencję wprowadzenia do ustawy o podatku od towarów i usług solidarnej odpowiedzialności nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do tej ustawy za zobowiązania podatkowe ich sprzedawcy, a ich istotą jest rozszerzenie katalogu podmiotów odpowiadających za zobowiązania podatkowe, jako tzw. „osoby trzecie”.

Minister Finansów prowadzi zaawansowane prace mające na celu dokonać zmiany w ustawach o podatkach dochodowych między innymi w zakresie definicji podmiotów powiązanych oraz obowiązków dokumentacyjnych.

W szczególności obowiązkiem dokumentacyjnym zostaną objęte podmioty powiązane zawierające umowy wspólnego przedsięwzięcia oraz umowy spółki niebędącej osobą prawną, jak też podatnicy posiadających w Polsce ograniczony obowiązek podatkowy w części działalności przypisanej do zakładu w Polsce. Nowelizacja ma wejść w życie od 1 stycznia 2014 roku.

Kolejna fundamentalna zmiana dotyczy rozporządzeń Ministra Finansów w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych i osób fizycznych w drodze oszacowania i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych.

Nowelizacja rozporządzeń dotyczy w szczególności zagadnienia ustalania cen w przypadku świadczenia pomiędzy podmiotami powiązanymi tzw. „usług o niskiej wartości dodanej” oraz w sytuacji dokonywania restrukturyzacji działalności. Minister Finansów zdecydował się wprowadzić do systemu prawnego dwie nowe kategorie, tj.: katalog usług o niskiej wartości dodanej oraz katalog wydatków akcjonariusza. Usługi o niskiej wartości dodanej będą podlegały szczególnemu udokumentowaniu i badaniu przez organy, a ponadto określony katalog wydatków akcjonariusza będzie wprost podlegał wyłączeniu z wydatków o niskiej wartości dodanej. Do kategorii usług o niskiej wartości dodanej zaliczono: usługi informatyczne, zarządzanie zasobami ludzkimi, usługi marketingowe, usługi prawne, usługi księgowe i administracji, usługi techniczne, kontrolę jakości i inne usługi. Aktualnie rozporządzenia oczekują na podpis Ministra Finansów.

Naczelny Sąd Administracyjny w poszerzonym składzie siedmiu sędziów wydał w dniu 17 czerwca 2013 roku wyrok (sygn. akt II FSK 702/11) dotyczący kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów wydatków na poczęstunek w biurze dla kontrahentów oraz lunch biznesowy z kontrahentem w restauracji. Przypomnieć jednak należy, iż uprzednio ten sam siedmioosobowy skład NSA odmówił podjęcia uchwały w kwestii kwalifikacji w podatkach dochodowych pojęcia tzw. „kosztów reprezentacji”.

Jak wynika z uzasadnienia ustnego wyroku, jeśli dany wydatek dotyczący poczęstunku dla kontrahenta zorganizowanego w biurze podatnika lub też w restauracji (lunch) związany jest z przychodem, to może być on uznany za koszt uzyskania przychodu. Stanowisko NSA co prawda nie rozwiązuje ostatecznie sporu pomiędzy podatnikami a fiskusem w zakresie definicji tzw. „kosztów reprezentacji”, może jednak stanowić podstawę dla żądania uznania wydatków na spotkania biznesowe z kontrahentami i klientami (w biurze i restauracjach) za koszt uzyskania przychodu, w sytuacji gdy w ich wyniku dochodzi do zawiązania się relacji biznesowych, podpisania umowy, tj. uzyskania przychodu lub zabezpieczenia i zachowania źródła przychodu oraz w sytuacji odpowiedniego udokumentowania tych wydatków. W związku z powyższym sugerujemy rozważenie wystąpienia do Ministra Finansów o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego w sprawie kosztów reprezentacji dotyczących Państwa Spółki.

Ministerstwo Finansów finalizuje prace nad zmianami w ustawach o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) oraz podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Aktualnie w toku ostatecznych uzgodnień legislacyjnych znajduje się projekt opublikowany pod koniec maja 2013 roku. Zmiany w większości wejdą w życie od dnia 1 stycznia 2014 roku.

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez Ministerstwo Finansów nowelizacja przepisów ma dwa cele: (1) ograniczenie możliwości „optymalizacji podatkowej” oraz (2) doprecyzowanie i ujednolicenie istniejących aktualnie regulacji.

Poniżej zaprezentowano główne elementy nowelizacji istotne dla prowadzenia działalności gospodarczej i opodatkowania osób fizycznych po dniu 1 stycznia 2014r.:

• spółki komandytowo akcyjne (S.K.A.) od 1 stycznia 2014r. oraz spółki komandytowe (S.K.) od 1 stycznia 2015 r. zostaną objęte ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). • doprecyzowano sposób określenia wartości przychodów i kosztów świadczeń w naturze, co dotyczy szczególnie sytuacji wypłacania dywidendy w naturze oraz opodatkowania rzeczowego wynagrodzenia uzyskiwanego w zamian za umorzone udziały, akcje czy opodatkowania wydania w zamian za udziały/akcje certyfikatów inwestycyjnych czy jednostek uczestnictwa. • wprowadzono możliwości przekazywania 1% podatku dochodowego (CIT) na rzecz jednostek naukowych. • dokonano zmiany definicji tzw. „niepodzielonego zysku”, co wpływać będzie na zakres opodatkowania przy przekształcaniu spółek. • dokonano zmian przepisów w zakresie tzw. „cienkiej kapitalizacji”, w tym w zakresie współczynnika zadłużenia. • doprecyzowano także przepisy dotyczące cen transferowych oraz zasad sporządzania dokumentacji podatkowej, jak też wprowadzono przepisy dotyczące korekty krajowej. • ujednolicono i doprecyzowano przepisy dotyczące definicji pochodnych instrumentów finansowych oraz momentu powstania przychodu z tytułu ich realizacji. • zaproponowano zmiany w zakresie terminu ważności certyfikatu rezydencji, tj. jeśli na certyfikacie brak będzie okresu jego ważności, to jest będzie on ważny przez okres kolejnych 12 miesięcy; w sytuacji zmiany rezydencji w okresie ważności certyfikatu, płatnik zobowiązany jest uzyskać nowy certyfikat, zaś po okresie 12 miesięcy należy uzyskiwać nowy certyfikat. • ograniczono wysokość wpłat na fundusz szkoleniowy, która podlegać może zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu. • dokonano ograniczenia zwolnienia podatkowego z tytułu dochodów uzyskiwanych z ubezpieczeń osobowych (poliso-lokaty), w przypadku gdy umowa ma charakter inwestycyjny. • objęcie 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych świadczeń otrzymanych od banku tytułem prowadzenia rachunku bankowego (cash-back). • zaproponowano zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych odsetek od środków gromadzonych na rachunku bankowym w przypadku ich przeznaczenia na cele mieszkaniowe określone w ustawie z minimalny 5-letnim okresem oszczędzania. • doprecyzowano zasady opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych odsetki uzyskiwane w związku z działalnością gospodarczą. • zwolniono z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenie uzyskane za ustanowienie służebności przesyłu. • projekt nowelizacji przewiduje także dodanie do ustawy Kodeks karny skarbowy przepisów wprowadzających odpowiedzialność karną skarbową za naruszenie obowiązku złożenia do urzędu skarbowego, w określonym ustawowo terminie, sprawozdania finansowego, opinii i raportu podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. Niewywiązanie się z obowiązku złożenia tych dokumentów stanowić ma wykroczenie skarbowe, za które groziła będzie sankcja w postaci kary grzywny.